قوی ترین ابر کامپیوتر ایران چیست؟
قوی ترین ابر کامپیوتر ایران به عنوان یکی از موضوعات جذاب و پرکاربرد در زمینه فناوری اطلاعات و علوم کامپیوتر مطرح است. با پیشرفت روزافزون در زمینه فناوری، استفاده از ابر کامپیوترها به عنوان ابزاری برای انجام محاسبات پیچیده و حل مسائل علمی و فنی دارای اهمیت بسیار زیادی می‌باشد. ایران در این زمینه گام‌های مهمی برداشته و ابر کامپیوترهایی با توانایی‌های قدرتمند ایجاد کرده است.
یکی از نمونه‌های برجسته این اقدامات، سیمرغ است که به عنوان قوی ترین ابر کامپیوتر ایران شناخته می‌شود. سیمرغ با استفاده از تکنولوژی مجازی‌سازی و رایانش ابری در دانشگاه صنعتی امیرکبیر طراحی شده و دارای قابلیت پردازشی بسیار بالا است. این ابر رایانه ملی، با ظرفیت و سطح کیفیت بر اساس استانداردهای بین‌المللی ساخته شده است و توانایی پشتیبانی از محاسبات پرسرعت و پیچیده را دارد. بودجه اختصاصی برای ساخت این ابررایانه هزار میلیارد ریال بود و با مشارکت چهار بخش مختلف تامین شد. ۵۰۰ میلیارد ریال توسط وزارت ارتباطات، ۲۰۰ میلیارد ریال معاونت علمی، ۱۳۰ میلیارد ریال از سوی وزارت علوم و بیش از ۲۰۰ میلیارد ریال توسط دانشگاه صنعتی امیرکبیر (زیرساخت) برای طراحی و ساخت ابررایانه سیمرغ، هزینه شد.
ویژگی‌های بهترین ابر رایانه ایران
یکی از ویژگی‌های بارز و مهم ابر رایانه سیمرغ، افزایش امنیت داده‌ها است. برخلاف نگرانی‌های مربوط به امنیت در محیط‌های ابری، سیمرغ با استفاده از فناوری مجازی‌سازی و رایانش ابری، توانایی افزایش امنیت داده‌ها را دو چندان می‌کند. این افزایش امنیت به دلیل مزایایی از جمله:
- مجازی‌سازی و انعطاف‌پذیری: با استفاده از مجازی‌سازی، امکان ایجاد محیط‌های جداگانه برای هر سرویس و کاربر فراهم می‌شود. این انعطاف‌پذیری به ارائه خدمات متنوع و افزایش بهره‌وری از منابع موجود کمک می‌کند و در عین حال امنیت داده‌ها را افزایش می‌دهد.
- استفاده از فناوری‌های پیشرفته: سیمرغ از آخرین فناوری‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری استفاده می‌کند. این موارد شامل استفاده از پردازنده‌های گرافیکی و نسل جدید می‌شود که امکان اجرای تجزیه و تحلیل کلان داده و هوش مصنوعی را با سرعت بسیار بالا و در مقیاس منطقی فراهم می‌کند.
- ارتقا به روز و تکنولوژی متناسب: با ارتقا به روز سخت‌افزار و نرم‌افزار، سیمرغ به‌روزترین و قدرتمندترین ابر رایانه کشور می‌باشد. این ارتقا‌ها نقش مهمی در افزایش امنیت داده‌ها و پیشگیری از حملات سایبری ایفا می‌کند.
مقایسه ابررایانه سیمرغ با ابررایانه ارم
همانطور که در تصویر زیر می‌توان دید، ویژگی‌های ابررایانه سیمرغ خیلی برتر از ابررایانه ارم است. ابررایانه ارم در سال ۱۳۹۰ به بهره برداری رسید:
برخی از مشخصات فنی کلیدی ابررایانه سیمرغ به شرح زیر است:
سرعت پردازش: در حال حاضر سیمرغ با سرعتی بین 0.56 تا 1 پتافلاپ کار می کند. هدف برنامه های آینده افزایش عملکرد آن تا 10 پتافلاپ است.
معماری: این ابرکامپیوتر از 42 رک تشکیل شده است که انتظار می رود در آینده این عدد به 84 رک افزایش یابد.
کاربرد: برای کارهای پیچیده تجزیه و تحلیل داده ها شامل یادگیری ماشین و هوش مصنوعی و همچنین مدل سازی پیش بینی برای مجموعه داده های بزرگ مختلف مانند داده های آب و هوا و ترافیک طراحی شده است. هم کسب‌وکارهای دولتی و هم خصوصی در ایران قرار است از قابلیت‌های آن استفاده کنند.
خدمات ابررایانه سیمرغ
خدمات ارائه شده توسط ابررایانه سیمرغ شامل موارد زیر است:
- ابرمیکروالکترونیک
- امکان طراحی مدارهای مجتمع آنالوگ، دیجیتال و فرکانس بالا بر بستر پردازشی فوق
- سریع دسترسی امن، آسان و کم هزینه به ابزارهای طراحی مدارهای مجتمع پیشرفته
- قابلیت استفاده از گرنت‌های صندوق شکوفایی و نوآوری و لبزنت با حمایت ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان دیجیتال و برنامه ملی میکروالکترونیک - مدل سازی و شبیه سازی علمی
- مدل‌سازی و شبیه‌سازی علمی در علوم مختلف از جمله فیزیک، شیمی، کامپیوتر، برق، مکانیک، پزشکی، هواشناسی، حسابداری، مالی و ...
- دسترسی امن و آسان به آخرین نسخه‌ها از ابزارهای شبیه‌سازی پیشرفته از طریق ماشین‌های مجازی فوق سریع
- دسترسی به ابزارهای متداول مهندسی و دانشگاهی در حوزه شبیه‌سازی و مدل‌سازی علمی - تصویرسازی، بازی سازی و پویا نمایی
- بستر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری فوق سریع جهت پویانمایی با بالاترین کیفیت در کوتاه‍ترین زمان
- پردازش سریع و لحظه‌ای مورد نیاز برای بازی‌سازی
- تکمیل، ترمیم و ساخت سریع تصاویر با حجم زیاد مانند تصاویر ماهواره‌ای - پردازش مبتنی بر پردازنده گرافیکی
- دسترسی سریع، امن و آسان به منابع پردازشی ابری فوق سریع جهت انجام انواع پردازش
- قابلیت انتخاب نوع و میزان منابع پردازشی و ذخیره‌سازی مورد نیاز
- پرداخت هزینه بر اساس مدت زمان استفاده - هوش مصنوعی
- ارائه راهکارهای هوش مصنوعی و یادگیری عمیق بر بستر ابری فوق سریع
- دسترسی امن و آسان به منابع پردازشی سریع برای حل مسئله و تصمیم‌گیری هوشمند
- تحلیل داده‌ها، شناسایی الگو و پیش‌بینی آینده
- خلق راه‌حل های هوشمند جدید برای مسائل دنیای واقعی - سکوی تحلیل کلان داده
- دسترسی سریع، امن و آسان به محیط، ابزار و کتابخانه‌های پردازش و تحلیل کلان داده
- پردازش و تحلیل داده های حجیم در کاربرد‌های مختلف بر بستر پردازشی فوق سریع
- بهینه‌سازی و تصمیم‌گیری لحظه‌ای بر اساس داده‌های حجیم - سکوی توسعه خدمات هوش مصنوعی
- دسترسی سریع، امن و آسان به محیط، ابزار و کتابخانه‌های توسعه خدمات هوش‌مصنوعی
- پاکسازی و پیش پردازش ساده داده‌ها
- طراحی آسان و سریع مدل های یادگیری ماشین بدون نیاز به راه‌اندازی ابزار توسعه
- آموزش، پیش بینی و بهینه سازی مدل در کوتاه ترین زمان ممکن - سکوی اینترنت اشیاء
- بستر امن، مقیاس‌پذیر و کاربرپسند برای جمع‌آوری، ذخیره، پردازش، تحلیل و مدیریت هوشمند داده‌های اینترنت اشیاء
- پل ارتباطی مابین سنسورها، دستگاه‌های لبه و منابع پردازشی ابری
- ارائه خدمت به کلیه ورتیکال‌های اینترنت اشیاء - پردازش مبتنی بر پردازنده مرکزی
- دسترسی امن و آسان به پردازنده‌های گرافیکی پیشرفته و به‌روز برای انجام انواع پردازش
- قابلیت انتخاب نوع و میزان منابع پردازشی و ذخیره‌سازی مورد نیاز
- پرداخت هزینه بر اساس مدت زمان استفاده - پردازش خوشه‌ای پردازنده مرکزی/گرافیکی
- دسترسی امن و آسان به منابع پردازشی فوق سریع خوشه‌ای اعم از پردازنده مرکزی و پردازنده گرافیکی
- قابلیت انتخاب نوع و میزان منابع پردازشی گره‌های خوشه
- پرداخت هزینه بر اساس مدت زمان استفاده
جایگاه و رتبه قوی ترین سوپر کامپیوتر ایران در دنیا
جایگاه ابر رایانه ملی سیمرغ در بین ابر رایانه‌های برتر دنیا نشانگر پیشرفت و توانایی فناورانه بالای این پروژه است. با توجه به ظرفیت پردازشی ایجاد شده در فاز فعلی، سیمرغ جزء ۳۰ کشوری خواهد بود که دارای ابر رایانه‌هایی با ظرفیت پتافلاپ هستند و این امر یک افتخار بزرگ برای جامعه علمی و فناوری ایران محسوب می‌شود.
در حال حاضر، تمامی ۵۰۰ ابر رایانه برتر دنیا ظرفیت پردازشی نامی بالاتر از ۲.۵ پتافلاپ را دارند. با توجه به این که زیرساخت ایجاد شده در دانشگاه صنعتی امیرکبیر هم‌اکنون قابلیت پشتیبانی از توان پردازشی ۵ پتافلاپ را دارد، انتظار می‌رود با بروزرسانی بستر پردازشی، توان پردازشی تا ۵ پتافلاپ در فاز آتی ابر رایانه سیمرغ افزایش یابد و به جایگاهی معادل ۱۵۰ تا ۲۰۰ ابر رایانه برتر دنیا برسد.
پس از پایان ساخت ابررایانه سیمرغ، کشورمان ایران شروع به ساخت ابررایانه مریم کرده است. ابررایانه مریم 100 برابر قدرتمندتر از سیمرغ خواهد بود. این ابررایانه به عنوان یک بستر خوب برای دادن سرویس سخت‌افزاری، سرویس پردازشی به شرکت‌ها و متقاضیانی که بخواهند در زمینه هوش مصنوعی کار کنند، می‌تواند کاربرد داشته باشد. گفته می‌شود ساخت این ابررایانه در سال ۱۴۰۳ به پایان میرسد. نام مریم برای این ابررایانه برای بزرگداشت مریم میرزاخانی، ریاضیدان سرشناس ایرانی است که در سال ۲۰۱۴ موفق به کسب مدال فیلدز، برترین جایزه در دنیای ریاضیات شد. او متاسفانه به دلیل بیماری سرطان در سن ۴۰ سالگی درگذشت.